Trong chuyến công tác đến xã Mường Tè, chúng tôi được ông Lù Văn Khại - Chủ tịch Hội Nông dân xã Mường Tè giới thiệu và đưa đến thăm mô hình trồng quýt đường của gia đình ông Vùi Văn Pha. Ngắm vườn quýt xanh tốt, sai trĩu quả của gia đình ông Pha, chúng tôi cảm phục về công sức đầu tư, bàn tay chăm sóc của chủ nhân vườn quýt. Theo ông Khại, đây là mô hình tiêu biểu cần được nhân rộng trên địa bàn xã.

Trò chuyện, chúng tôi được biết cơ duyên của gia đình ông với cây quýt. Với 3ha đất đồi, ngày trước gia đình ông chỉ biết trồng sắn, ngô, năng suất thấp nên thu nhập chẳng đáng là bao, cuộc sống gia đình nhiều khó khăn. Lúc bấy giờ, trên khu đất đồi, gia đình ông có trồng 2 cây quýt đường rất sai quả, vỏ mỏng, mọng nước, thơm ngon, được bà con trong bản, xã ưa chuộng. Nhận thấy cây quýt phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng vùng đất đồi của gia đình, ông mày mò, học hỏi kinh nghiệm trồng quýt qua nhiều kênh thông tin, từ đó áp dụng vào thực tế của gia đình. Năm 2005, từ 2 gốc quýt giống ban đầu qua quá trình chiết, ghép, nhân giống, gia đình ông đã trồng thêm được 50 gốc quýt.

Sau 5 năm chăm sóc, cây quýt bắt đầu bói quả và cho thu hoạch. Mới đầu, mỗi cây cho thu hoạch từ 10 - 15kg quả, năm 2010, gia đình ông bán ra thị trường hơn 1 tấn quýt. Từ đó, ông Pha nhân rộng mô hình trồng quýt của gia đình lên 300 gốc, đến nay cây đã cho thu hoạch ổn định. Mỗi năm, gia đình ông bán ra thị trường (chủ yếu trên địa bàn huyện, xã) hơn 5 tấn quýt, với giá bán trung bình 30.000 đồng/kg, thu về 150 triệu đồng. Theo đánh giá của người dân trên địa bàn xã Mường Tè, chất lượng quýt của gia đình ông Pha ngon không kém gì các loại quýt đang bán trên thị trường. Ngoài mở rộng diện tích trồng quýt, ông Pha còn nuôi thêm gia cầm (200 con), đào hơn 1.000m2 ao cá, trồng cỏ nuôi 4 con trâu...

Chia sẻ về kỹ thuật trồng và chăm sóc quýt, ông Pha cho biết: “Để cây quýt phát triển tốt, đạt năng suất cao như mong muốn, đòi hỏi người trồng cần chăm sóc tỉ mỉ, áp dụng theo đúng quy trình tổng hợp từ khâu làm đất, bón phân, phòng bệnh. Trồng hàng cách hàng 4m, cây cách cây 4m. Việc làm cỏ, tỉa cành, bôi vôi thân cây phải được thực hiện thường xuyên, bám sát quá trình sinh trưởng, thời kỳ ra hoa đậu quả của cây”.

Nhờ xác định được những tiềm năng, lợi thế của cây quýt trong việc phát triển kinh tế, đời sống của gia đình ông Pha từng bước được ổn định, sung túc. Ngoài phát triển kinh tế gia đình, ông sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ cho bà con trong xã kỹ thuật trồng và chăm sóc quýt.

Đồng chí Lù Văn Khại - Chủ tịch Hội Nông dân xã Mường Tè đánh giá: “Gia đình ông Vùi Văn Pha là một trong những hộ đi đầu trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Đây là mô hình tiêu biểu để bà con trong vùng học tập. Thành công của mô hình trồng quýt này là tiền đề để nông dân xã Mường Tè mở rộng diện tích, tiến tới xây dựng vùng cây ăn quả có giá trị kinh tế trên địa bàn”.